Vriendschap met je moeder?
“Mijn moeder is mijn beste vriendin.” Patricia kijkt mij stralend aan. Ze verwacht zo te zien van mij iets in de trant van “Oh, wat heerlijk” of “Joh, wat fijn dat je het zo goed met je moeder kan vinden. Zo’n fijne relatie met hun moeder zouden meer mensen wel willen hebben.” Alleen krijgt ze zo’n opmerking niet van mij. Ik vind zo’n vriendschapsrelatie met je moeder erg ongezond.
Je moeder is niet je vriendin
Niet uit jaloezie. Zelf had ik een prima relatie met mijn moeder. We gingen geregeld samen de stad in en ik kon aardig wat met haar bespreken. Alleen niet alles. Dat wilde ik niet. Daar had ik mijn vrienden en vriendinnen voor. Leeftijdgenoten die in een ongeveer zelfde situatie als ik zaten. Met hen deelde ik mijn lief en leed. Deeltjes daarvan vertelde ik ook aan mijn ouders. Net als dat zij delen van hun leven met mij deelden. Maar lang niet alle ins en outs. Sinds ik met een systemische blik naar familieverhoudingen heb leren kijken, begrijp ik ook waarom.
De systemische blik
Systemisch naar het leven kijken gaat uit van drie principes: insluiten, balans tussen geven en nemen en ordening. Het principe van insluiten betekent dat iedereen in een systeem zijn eigen plek heeft. In een familie zijn dat dus bijvoorbeeld de verzwegen oom of een overleden kind. Het principe van een balans in geven en nemen betekent dat als iemand in een systeem alleen maar neemt en nooit geeft, hier een onbalans is waardoor gever noch nemer lekker in hun vel zitten.
Het principe van ordening houdt in dat in een systeem de oudste bovenaan staat en de jongste onderaan. Dus op het moment dat een jongere op of naast de plek van een oudere gaat staan, raakt het systeem uit balans. En precies dit is wat er gebeurt als jij de beste vriend(in) van je vader of moeder bent.
Metafoor van de fontein
Els van Steijn bedacht voor dit principe van ordening het beeld van de fontein. Hierover heeft ze ondertussen al drie boeken geschreven. Heel in het kort: in de bovenste bak staan je grootouders. De bak daaronder is voor je ouders en weer daaronder is de bak voor jou en je eventuele broers en/of zussen. Onder jou bevindt zich de bak voor jouw kind(eren).
Water stroomt zoals je weet alleen van boven naar beneden. Als jij bijvoorbeeld jezelf ziet als de beste vriendin van je moeder, sta je niet meer in de bak onder je moeder, maar naast haar. Op hetzelfde niveau. Met als gevolg dat het water niet meer stroomt wat zich uit in dat het in jouw leven bijvoorbeeld niet lekker loopt of dat je niet lekker in je vel zit.
Op je eigen plek staan
Hoe fijn zou het zijn als je eenmaal aangekomen op je eigen plek in jouw bak van de fontein, daar ook altijd zou kunnen blijven. Helaas is dat niet zo. Geregeld gebeurt er iets waardoor jij uit je bak springt en ergens anders in de fontein gaat staan. Omdat je toch zo graag die hechte vriendschap wil hebben. Maar je stapt ook uit je bak als je bijvoorbeeld je moeder en/of vader iets verwijt of terecht wijst. Dan sta je naast hen in hun bak of zelfs in de bak boven je ouder(s).
Bewustzijn hierop helpt je om weer op je eigen plek te gaan staan. Hiervoor geldt: oefening baart kunst. En vooral niet boos op jezelf worden. Hoe vaker je terug op je eigen plek in de fonteinbak gaat staan, hoe eerder je doorhebt dat je eruit bent en je dus weer op je eigen plek terug stapt.
Respecteer ieders plek in de fontein
Goed voor jezelf zorgen betekent dat je de hiërarchie in het familiesysteem respecteert en jij dus niet op hetzelfde niveau in de fontein gaat staan maar op jouw eigen plek. De ouder is de grote en jij bent de kleine. Ook al ben jij volwassen, jij bent en blijft in de systemische ordening de kleine ten opzichte van je ouders. Alleen dan kan het water in de fontein rijkelijk stromen. Dit betekent natuurlijk niet dat je geen prima en prettige relatie met je moeder en/of vader kunt hebben. Integendeel, dat is juist erg fijn. Maar ze zijn en blijven je ouders die in de bak boven je staan.
Hartelijke groet, Nicole
PS wil je meer weten over opstellingen, klik op deze link.
PPS foto is van Michael Hemp via Pixabay.
PPPS dit blog is eerder verschenen in het Anders magazine nr 20. Om het hele nummer gratis te downloaden, klik op deze link.
